الزامات فنی ساخت هواسازهای هایژنیک: استانداردها و نکات کلیدی

بخش ششم : 

جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، بخش‌های قبلی و بعدی را مطالعه کنید.

مقدمه

هواسازهای هایژنیک و اتاق‌های تمیز نقش اساسی در تأمین هوای پاک و بهداشتی برای محیط‌های حساس دارند. این تجهیزات پیشرفته، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه، تضمین می‌کنند که کیفیت هوا، مطابق با نیازهای بهداشتی و صنعتی حفظ شود. الزامات فنی و ساختاری این سیستم‌ها، از طراحی متریال‌های بدنه گرفته تا انتخاب فیلترهای پیشرفته، همگی در راستای جلوگیری از آلودگی، بهینه‌سازی عملکرد و افزایش دوام تجهیزات تعریف شده‌اند. شناخت دقیق این الزامات برای تولیدکنندگان و کاربران این سیستم‌ها ضروری است تا از عملکرد بهینه آن‌ها در محیط‌های بحرانی نظیر بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، و صنایع دارویی اطمینان حاصل شود.

الزامات فنی ساخت هواسازهای هایژنیک و اتاق تمیز

هواسازهای هایژنیک، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تجهیزات در تأمین شرایط بهداشتی و کنترل کیفیت هوا، باید مطابق با استانداردهای خاص و اصول طراحی ویژه‌ای ساخته شوند. این الزامات فنی برای حفظ عملکرد مطلوب، بهینه‌سازی کارایی، و جلوگیری از هرگونه آلودگی یا خطر برای محیط‌های حساس بهداشتی، نظیر بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، و اتاق‌های تمیز، ضروری است.

استانداردهای مرتبط با متریال مورد استفاده در ساخت هواسازهای هایژنیک

در طراحی و تولید این هواسازها، متریال‌هایی که در تماس مستقیم با جریان هوا قرار دارند، باید با اصول بهداشتی کاملاً سازگار باشند. برخی از استانداردهای مهم مرتبط عبارتند از :
•    استاندارد EN 1886 : الزامات مکانیکی و متریال برای جلوگیری از نشت هوا و آلودگی.
•    استاندارد DIN 1946-4 : جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها و عدم انتشار مواد مضر.
•    استاندارد VDI 6022 : تضمین کیفیت بهداشتی سطوح داخلی و کاهش تجمع ذرات معلق.

الزامات فنی مهم در ساخت هواسازهای هایژنیک

1.    ساختار بدنه و طراحی داخلی :
o    استفاده از متریال‌هایی با سطوح صاف، غیرقابل نفوذ و ضد زنگ.
o    عدم وجود گوشه‌های تیز و طراحی به‌گونه‌ای که از تجمع گردوغبار و ذرات جلوگیری شود.
o    دسترسی آسان برای نظافت و سرویس دوره‌ای.
2.    فیلتراسیون پیشرفته 
o    بهره‌گیری از فیلترهای چندمرحله‌ای، نظیر فیلترهای HEPA و ULPA، برای حذف ذرات معلق و میکروارگانیسم‌ها.
o    طراحی مسیرهای فیلتراسیون به شکلی که افت فشار کمینه و راندمان بالا باشد.
3.    جلوگیری از نشتی هوا :
o    ساخت اتصالات بدنه و درزها با عایق‌بندی کامل برای جلوگیری از نشت هوا.
o    تست‌های مکانیکی جهت اطمینان از عدم نشتی در نقاط اتصال.
4.    سطوح داخلی :
o    پوشش سطوح داخلی با مواد مقاوم به خوردگی، ضدباکتری، و فاقد انتشار مواد مضر.
o    طراحی برای جلوگیری از انباشت رطوبت که می‌تواند منجر به رشد قارچ و باکتری شود.
5.    سیستم ضدعفونی و تمیزکاری :
o    قابلیت نصب و استفاده از سیستم‌های UV یا تجهیزات مشابه برای ضدعفونی جریان هوا.
o    امکان شستشوی داخلی بدون آسیب به تجهیزات.
6.    کنترل دقیق پارامترهای محیطی :
o    سیستم‌های کنترل پیشرفته برای تنظیم دما، رطوبت، و فشار مثبت یا منفی، بسته به نیاز محیط.
o    نصب حسگرهای دقیق برای نظارت بر کیفیت هوا و شرایط محیطی.
7.    ضمانت کیفیت و آزمایش‌های نهایی :
o    تمامی هواسازها باید قبل از تحویل، تحت آزمایش‌های کیفی سخت‌گیرانه نظیر تست نشت، عملکرد فیلتر، و تست مکانیکی قرار گیرند.
o    اطمینان از تطابق تجهیزات با استانداردهای بین‌المللی.
رعایت الزامات فنی در ساخت هواسازهای هایژنیک، تضمین‌کننده کیفیت بالا، بهداشت محیط، و ایمنی کاربران در فضاهای حساس بهداشتی است. تولیدکنندگان باید با بهره‌گیری از استانداردهای معتبر و استفاده از مواد و فناوری‌های پیشرفته، اطمینان حاصل کنند که این تجهیزات به بهترین نحو ممکن، وظایف خود را انجام دهند.

جنس بدنۀ هواسازهای هایژنیک یا اتاق تمیز (Casing)

بدنۀ هواسازهای هایژنیک، مطابق با استانداردهای معتبر بین‌المللی مانند Eurovent و استاندارد مکانیکی EN 1886 طراحی و ساخته می‌شود. این ساختار دو جداره، به گونه‌ای مهندسی شده است که ویژگی‌هایی نظیر مقاومت بالا در برابر انتقال حرارت و جلوگیری از آلودگی‌های محیطی را تضمین کند.

ساختار و مواد مورد استفاده در بدنۀ هواساز

1.    پروفیل‌های آلومینیوم اکسترودشده با ترمال بریک پلی‌آمیدی :
o    استفاده از پروفیل‌های آلومینیومی با قابلیت عایق‌بندی حرارتی بالا (Thermal Break) برای کاهش انتقال گرما.
o    طراحی گوشه‌های داخلی به صورت منحنی و صاف برای جلوگیری از تجمع ذرات و گردوغبار، که این ویژگی در محیط‌های بهداشتی اهمیت ویژه‌ای دارد.
2.    پنل‌های دو جداره :
o    ضخامت پنل‌ها بین 5 تا 6 سانتی‌متر است و ساختار آن‌ها شامل جدارۀ بیرونی از ورق گالوانیزۀ رنگ‌شده و جدارۀ داخلی از فولاد ضدزنگ (Stainless Steel) می‌باشد.
o    جدارۀ داخلی :
    مقاوم در برابر سایش و خوردگی.
    کاملاً صیقلی و ضدباکتری برای جلوگیری از آلودگی جریان هوا.
o    عایق داخلی :
    استفاده از موادی با رسانایی گرمایی پایین و تراکم بالا مانند پشم سنگ یا پلی‌یورتان.
    عایق‌ها نقش حیاتی در جلوگیری از انتقال حرارت و صدا ایفا می‌کنند.
3.    واشرهای هوابندی :
o    برای جلوگیری از نفوذ آلودگی یا نشت هوا، پنل‌ها با واشرهای نرم و انعطاف‌پذیر EPDM هوابندی می‌شوند.
o    این واشرها به‌صورت یکپارچه و ریخته‌گری شده بر روی پنل‌ها تزریق می‌گردند و دوام و ماندگاری بالایی دارند.

مواد پلاستیکی و لاستیکی در تماس با جریان هوا

تمام قطعاتی که در معرض تماس مستقیم با جریان هوا هستند، نظیر واشرها، درزگیرها، و قسمت‌های پلاستیکی یا لاستیکی، باید تحت آزمون‌های سخت‌گیرانه‌ای قرار گیرند:
•    استاندارد ISO 846 : بررسی مقاومت مواد در برابر رشد میکروارگانیسم‌ها.
•    استاندارد VDI 6022 : تضمین عدم تبدیل این قطعات به منابع رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها.

بازرسی و کنترل کیفیت

1.    درب‌های بازرسی مجهز به شیشه بازدید :
o    برای تسهیل بازرسی و نظافت، هر بخش از هواساز باید مجهز به درب‌های بازرسی باشد که دارای شیشه بازدید هستند.
o    طراحی این درب‌ها به نحوی است که امکان مشاهده داخلی بدون نیاز به باز کردن کامل را فراهم می‌کند.
2.    لامپ روشنایی و میکروسوئیچ :
o    بسیاری از درب‌های بازرسی دارای میکروسوئیچ‌هایی هستند که به لامپ روشنایی متصل می‌شوند، تا هنگام باز شدن درب، امکان مشاهده دقیق‌تر داخل دستگاه فراهم شود.
ساخت بدنۀ هواسازهای هایژنیک نیازمند رعایت جزئی‌ترین الزامات فنی و بهداشتی است. از طراحی گوشه‌های صاف گرفته تا انتخاب متریال با کیفیت و نصب اجزای دقیق، همه‌وهمه در راستای تأمین محیطی ایمن، عاری از آلودگی و منطبق با استانداردهای روز دنیا صورت می‌گیرد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود این نوع هواسازها برای کاربردهای حساس، مانند بیمارستان‌ها، اتاق‌های تمیز، و آزمایشگاه‌ها، بهترین انتخاب باشند.

نقش فیلترها (Filters) در دستگاه هواساز

یکی از اصلی‌ترین وظایف دستگاه‌های هواساز، اطمینان از کیفیت و خلوص هوای ارائه‌شده به محیط است. آلاینده‌ها، گردوغبار، میکروارگانیسم‌ها، و گازهای مضر در هوای اطراف ما حضور دائمی دارند و می‌توانند برای مکان‌های حساس مانند بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، یا صنایع دارویی و غذایی خطرآفرین باشند. فیلترهای هواساز به‌عنوان اولین و اصلی‌ترین خط دفاعی، در حذف این ناخالصی‌ها نقش حیاتی ایفا می‌کنند.

اهمیت فیلتراسیون در هواسازهای هایژنیک

هوای بیرون حاوی میلیون‌ها ذره گردوغبار در هر متر مکعب است، به‌علاوه آلاینده‌های گازی و میکروارگانیسم‌هایی که می‌توانند به محیط‌های حساس وارد شده و مشکلات جدی ایجاد کنند. در این میان، عملکرد بهینه فیلترهای هوا برای تضمین خلوص هوای ورودی به هواسازهای هایژنیک امری حیاتی است.
•    کاهش ذرات معلق : جلوگیری از ورود گردوغبار و ذرات ریز به محیط‌های داخلی.
•    کنترل میکروارگانیسم‌ها : حذف باکتری‌ها، قارچ‌ها، و ویروس‌ها از جریان هوا.
•    جذب آلاینده‌های گازی : استفاده از فیلترهای مخصوص برای حذف گازهای مضر یا بوهای ناخوشایند.

انواع فیلترهای مورد استفاده در هواسازها

فیلترهای هواساز بسته به نوع مواد، تکنولوژی ساخت، و توانایی در حذف آلاینده‌های گوناگون، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. این فیلترها بر اساس استانداردهای معتبر جهانی مانند ASHRAE و EUROVENT طبقه‌بندی و ارزیابی می‌شوند.
1.    پیش‌فیلترها (Pre-Filters) :
o    وظیفه اصلی : حذف ذرات درشت‌تر مانند گردوغبار، مو، و ذرات سنگین.
o    محل نصب: اولین مرحله در فرآیند فیلتراسیون.
2.    فیلترهای متوسط (Medium Filters) :
o    وظیفه اصلی : حذف ذرات کوچکتر و آلاینده‌هایی که از پیش‌فیلتر عبور کرده‌اند.
o    مناسب برای استفاده در محیط‌هایی با آلودگی متوسط.
3.    فیلترهای هپا (HEPA Filters) :
o    وظیفه اصلی : جذب ذرات بسیار ریز (قطر کمتر از 0.3 میکرون) با بازدهی بالای 99.97%.
o    کاربرد: محیط‌های فوق بهداشتی مانند اتاق‌های عمل و آزمایشگاه‌ها.
4.    فیلترهای اولپا (ULPA Filters) :
o    وظیفه اصلی : حذف آلاینده‌های با قطر کمتر از 0.12 میکرون با بازدهی 99.999%.
o    کاربرد : محیط‌های با حساسیت بسیار بالا نظیر اتاق‌های تمیز در صنایع نیمه‌هادی.
5.    فیلترهای کربن فعال :
o    وظیفه اصلی: جذب آلاینده‌های گازی، بخارات شیمیایی، و بوهای ناخوشایند.
o    مناسب برای محیط‌هایی که کنترل بو و گازهای مضر اهمیت بالایی دارد.

استانداردها و طبقه‌بندی فیلترها

•    استاندارد ASHRAE : این استاندارد آمریکایی میزان کارایی فیلترها را بر اساس نرخ جذب ذرات معلق (MERV) ارزیابی می‌کند.
•    استاندارد EUROVENT : فیلترهای هوا در اروپا با کد EU (مانند EU4، EU5) دسته‌بندی می‌شوند.
تعداد و نوع بسترهای فیلتراسیون
انتخاب نوع و تعداد فیلترهای هواساز بسته به حساسیت پروژه و میزان آلودگی هوای محل، طراحی می‌شود. در پروژه‌های خاص ممکن است از چندین بستر فیلتراسیون به‌صورت ترکیبی استفاده شود:
•    مرحله اول : پیش‌فیلتر برای حذف ذرات بزرگتر.
•    مرحله دوم : فیلتر متوسط یا هپا برای حذف ذرات ریز.
•    مرحله سوم : فیلتر کربن فعال یا فیلترهای پیشرفته‌تر برای جذب آلاینده‌های گازی.
فیلترها، یکی از اجزای کلیدی در هواسازهای هایژنیک به شمار می‌روند و عملکرد صحیح آن‌ها تضمین‌کننده کیفیت و خلوص هوای ورودی است. انتخاب درست فیلترها، بر اساس الزامات استانداردهای معتبر و متناسب با نیاز محیط، نقشی حیاتی در بهبود کیفیت هوا و تأمین شرایط بهداشتی دارد.

مفهوم حساسیت فیلتراسیون

حساسیت فیلتراسیون، معیاری برای حداقل اندازه ذراتی است که یک فیلتر می‌تواند از عبور آنها جلوگیری کند. این شاخص، تعیین‌کننده‌ی میزان کارایی فیلتر در حذف آلاینده‌های معلق در هوا بوده و تأثیر مستقیمی بر کیفیت هوای ورودی به محیط دارد.

طبقه‌بندی فیلترها بر اساس کاربرد

به طور کلی، فیلترهای مورد استفاده در هواسازها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
1.    پیش‌فیلترها (Pre-Filters) :
o    کاربرد : حذف ذرات بزرگ مانند گردوغبار، مو، و سایر آلودگی‌های درشت.
o    ویژگی : نصب در اولین مرحله فیلتراسیون برای افزایش طول عمر فیلترهای حساس‌تر در مراحل بعدی.
2.    فیلترهای میانی (Intermediate Filters) :
o    کاربرد : حذف ذرات ریزتر و آلاینده‌هایی که از پیش‌فیلتر عبور کرده‌اند.
o    ویژگی : تأمین فیلتراسیونی با دقت متوسط برای هوای تمیزتر.
3.    فیلترهای نهایی (Final Filters) :
o    کاربرد : حذف ذرات بسیار کوچک، میکروارگانیسم‌ها، و آلاینده‌های حساس بهداشتی.
o    ویژگی : استفاده از فیلترهایی با حساسیت بالا مانند فیلترهای هپا و اولپا.

ترکیب فیلترها در هواسازهای هایژنیک

در هواسازهای هایژنیک، به دلیل اهمیت بالا و حساسیت ویژه در حفظ کیفیت هوا، از هر سه دسته فیلتر، دست‌کم یک نوع فیلتر استفاده می‌شود. یکی از رایج‌ترین ترکیبات مورد استفاده شامل موارد زیر است:
•    فیلتر فلزی (G1) : حذف ذرات درشت‌تر در مرحله اولیه.
•    فیلتر کیسه‌ای (F9) : جذب ذرات ریزتر و افزایش کیفیت هوای عبوری.
•    فیلتر هپا (H13) : حذف میکروذرات و تضمین هوای استریل با دقت بالا.

الزامات ساخت فیلترها در هواسازهای هایژنیک

برای اطمینان از مطابقت با استانداردهای بهداشتی، نکات زیر باید در ساخت و انتخاب فیلترها رعایت شود :
•    فریم فیلترها : تمامی فریم‌ها باید از فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) ساخته شوند. این امر از زنگ‌زدگی و تجمع میکروارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کند.
•    آب‌بندی مناسب : فیلترها باید با دقت بالا در محفظه نصب شده و فاقد هرگونه نشتی باشند.
•    کنترل کیفی : تمامی فیلترها باید تحت آزمایش‌های مربوط به کارایی و ماندگاری قرار بگیرند.

نکته مهم در طراحی سیستم فیلتراسیون

کیفیت فیلتر و ترکیب درست آنها، تأثیر مستقیمی بر عملکرد هواسازهای هایژنیک دارد. با توجه به الزامات محیط و نوع آلاینده‌ها، ترکیب فیلترها باید به گونه‌ای انتخاب شود که علاوه بر تأمین کیفیت مطلوب هوا، بازدهی سیستم تهویه نیز به حداکثر برسد.

نتیجه‌گیری

رعایت الزامات فنی در طراحی و ساخت هواسازهای هایژنیک، تضمین‌کننده کیفیت بالای هوای تولیدی و پیشگیری از بروز هرگونه آلودگی در محیط‌های حساس است. از متریال‌های مقاوم و ضدباکتری گرفته تا فیلتراسیون پیشرفته و کنترل دقیق شرایط محیطی، تمامی این موارد برای ایجاد محیطی بهداشتی و ایمن ضروری هستند. تولیدکنندگان با رعایت استانداردهای بین‌المللی و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز، می‌توانند تجهیزاتی ارائه دهند که هم نیازهای کاربران را برآورده کرده و هم در بلندمدت، بازدهی و پایداری خود را حفظ کنند.